Kurumsal Yönetişim, “Corporate Governance” kavramı tüm dünyada yaygın olarak bilinen ve son yıllarda çok daha fazla adını duymaya başladığımız bir kavram olarak karşımıza çıkmaktadır.
Günümüz iş dünyası koşullarında yeni bir şirket kurup büyümek ve farklı sektörlerde faaliyet göstermek oldukça zor ve komplike bir hal almış durumda. Değil yeni bir şirket kurup yönetmek,hazır kurulu düzeni olan şirketlerin bile ayakta durması ve yeni sektörlere yelken açması çok zor hal almış durumda.
İşte bu koşullar ile baş etmek ve hedeflere kararlı bir şekilde yürümek için şirketlerin dikkat etmesi gereken bir çok kriter mevcut.Bu kriterlerin en başında ise;
-Saydamlık
-Hesap Verebilme
-Sorumluluk Alabilme
-Adil olmak
gibi kriterler göze çarpıyor.
Bu kriterlerle bağlantılı olarak Kurumsal Yönetişim, şirket sahipleri,şirket yöneticileri ve hissedarlar arasında ki ilişkilerin adil, saydam, hesap verilebilir temeller üzerine kurulduğu ve sorumluluklar başta olmak üzere tüm kuralların iyi tanımlandığı ve ayrıca verimliliği arttırmaya yönelik bir kavram olduğu ortaya çıkmaktadır.
Şirketler “Kar Etme ve Büyüme ” dürtüsü ile birlikte bir çok yeniliği uygulamak istemekte ve yeni pazarlara açılarak büyümeyi arzu etmektedirler. Şirketler arzu edilen bu hedefleri gerçekleştirmek için yeni ortaklıklar,yeni anlaşmalar yapmak ,yeni kararlar almak gibi farklı yollara başvurabiliyorlar.
Bu büyüme isteği ile birlikte şirketler yönetim yapısını değiştirerek yeni yönetim şekilleri ve yöneticiler ile çalışmakta,ortaklık yapısını değiştirerek farklı şirketler ile birleşmeler yapmakta veya halka açık hale gelmektedir.Bunlar ile paralel olarak şirketlerin dikkat etmesi gereken en önemli nokta ise, faaliyet süreci boyunca etkileşimde olduğu tüm unsurlara karşı şeffaf,adil,hesap verebilir olmalarıdır.
Aslına bakıldığında istenilen ve yapılan tüm değişimler “Kurumsal Yönetişim ” kavramını ortaya çıkaran önemli etmenlerdir.
Kurumsal Yönetişimin varoluş amacı ise , tüm bu yapılan değişikliklerden dolayı meydana gelen yeniliklerin getirdiği tehlike ve kriz ortamına karşı, şirketlerin ilk olarak sahiplerine sonra ortaklarına ve diğer etkileşimde bulundukları kişilere karşı bazı sorumluluk ve haklara sahip olduğunu hatırlatmaktır. Ayrıca küreselleşme ile birlikte dünya üzerinde meydana gelen ve iş dünyasını etkileyen krizlere karşı da şirketleri koruma amacı güden bir anlayış şekli olarak karşımıza çıkmaktadır.
Kurumsal Etkileşim kavramının en iyi şekilde işlemesi ve uygulanmasını sağlamak amacıyla belirli prensipler belirlenmiş ve SPK,İMKB,BDDK gibi büyük kurumların bu alanda çalışma yaptıkları görülmüştür.Ayrıca uluslararası düzeyde, OECD tarafından başlatılan çalışmalar sonucunda 1999 yılında “Kurumsal Yönetişim İlkeleri” yayınlanmıştır. Bu ilkeleri tanıyarak yazımıza son verelim;
Etkin Kurumsal Yönetim Çerçevesi Oluşturulması: Bu ilke ile birlikte,Kurumsal yönetim ,şeffaf ve kanunlara uygun olmalı ve farklı denetim, düzenleme ve yürütme unsurları arasında sorumluluk dağılımını açıkça yapılması sağlanmaktadır.
Pay sahiplerinin hakları ve adil muamele görmeleri ile temel ortaklık işlevleri: Bu ilke ile birlikte, bilgiye erişme ve ortakların genel kurulu yoluyla önemli şirket kararlarına katılmayı da içeren, temel ortaklık haklarının adil olarak belirlenmesi sağlanmaktadır.
Kurumsal yatırımcılar, pay senedi piyasaları ve diğer aracılar:Bu ilke ile birlikte,vekil sıfatıyla hareket eden kurumsal yatırımcılara özel bir vurgu yapmak suretiyle, yatırım zinciri boyunca sağlıklı teşviklerin olması ihtiyacını ele alınması sağlanmaktadır.Ayrıca şirketlerin farklı ülkelerde halka açılmalarına ve pay senedi piyasalarında adil ve etkin fiyat oluşumunun önemine ilişkin de yeni ilkeler içermektedir.
Menfaat sahiplerinin rolü: Bu ilke ile birlikte, şirketler ile menfaat sahiplerinin etkin işbirliğini cesaretlendirilmekte ve yasalar ve karşılıklı anlaşmalar ile tesis edilen menfaat sahibi haklarının tanınmasının önemini vurgulamaktadır. Bu bölüm ayrıca menfaat sahiplerinin bilgiye zamanında ve düzenli olarak ulaşmalarını ve haklarına halel geldiği durumlarda telafi elde etme haklarını desteklemektedir.
Kamuyu aydınlatma ve şeffaflık: Bu ilke ile birlikte,kamuya yapılacak açıklamaların temel alanlarını belirlemektedir, örneğin; finansal ve faaliyet sonuçları, şirket hedefleri, büyük pay sahipliği, ücretlendirme, ilişkili taraf işlemleri, risk faktörleri ve yönetim kurulu üyeleri.
Yönetim kurulunun sorumlulukları: Bu ilke ile birlikte,kurumsal stratejinin gözden geçirilmesi, üst yönetimin seçilmesi ve ücretlendirilmesi, önemli şirket elde etmeleri ile bölünmelerin gözetimi, şirketin muhasebe ve finansal raporlama sisteminin dürüstlüğünün sağlanması gibi hususların dâhil olduğu yönetim kurullarının esas işlevleri ile ilgili rehberlik sunmaktadır.
Umarım faydalı bir yazı olmuştur.
Bir sonraki yazıda görüşmek dileğiyle sağlıcakla kalınız…
Kaynakça: https://www.oecd.org/daf/ca/Corporate-Governance-Principles-TUR.pdf
Visit Linkedin Profile
Emre Alıç, PMP 